Termomodernizacja budynków

Zaczynamy od audytu energetycznego!

Pierwszym krokiem w kierunku sprawnie wykonanej termomodernizacji budynku jest poprawnie przeprowadzony audyt energetyczny. Audytor (osoba wykonująca audyt) początkowo zapoznaje się z całą dokumentacją budynku, aby uzyskać informacje o materiałach, z których wykonany jest dany budynek. Następnie dom musi zostać całkowicie przejrzany przez audytora pod kątem oceny ścian, dachu, okien i pozostałych elementów – łącznie z usterkami. W tym momencie oceniane są również wszelkie możliwe utrudnienia, które mogą wystąpić podczas termomodernizacji budynku. Prawidłowe wykonanie audytu daje nam możliwość poznania ilości aktualnie wykorzystywanej energii oraz jednocześnie jesteśmy w stanie uzyskać informacje odnośnie konkretnych miejsc, przez które z naszego domu ucieka najwięcej cennego ciepła (problem najczęściej dotyczy ścian zewnętrznych, dachu, okien i drzwi). Audyt energetyczny daje możliwość poznania najbardziej kompatybilnych rozwiązań w kierunku ograniczenia zapotrzebowania  budynku na energię, efektywnego ogrzewania domu oraz podpowiada, w jaki sposób ograniczyć straty ciepłej wody użytkowej domów jednorodzinnych. Jeśli podczas audytu zostaną znalezione punkty, przez które ucieka energia na ocieplenie naszego budynku – warto zastanowić się nad termomodernizacją budynku. Na podstawie zebranych danych audytor decyduje, jakie rozwiązania najlepiej zastosować, aby zmniejszyć zapotrzebowanie domu na energię. W tym momencie, właściciel budynku dostaje konkretne informacje: jakie roboty i materiały należy zastosować podczas prac związanych z termomodernizacją budynku.

Na czym polega termomodernizacja budynku i dlaczego warto ją wykonać? Termomodernizacja budynków to pojęcie, które pojawia się coraz częściej, a sama nazwa wskazuje, że sam termin dotyczy zmian związanych z ciepłem. Na pojęcie obejmujące termomodernizację składają się wszystkie zmiany i udoskonalenia, które mają za zadanie maksymalnie ograniczyć straty ciepła czy zapotrzebowania na energię naszego budynku. Termomodernizacja najczęściej składa się na prace związane z montażem systemów dociepleń zewnętrznych oraz wewnętrznych oraz zadbanie o szczelność przegród zewnętrznych budynku, co skutecznie ogranicza zapotrzebowanie na energię. Ważna jest również wymiana instalacji grzewczej domu, czy instalacji kolektorów słonecznych bądź wentylacji mechanicznej. Termomodernizacja to również inwestycja w odnawialne źródła energii! Oprócz paneli fotowoltaicznych często proponuje się instalację pompy ciepła, będące pewną inwestycją! Warto wiedzieć, że systemy usprawnień mogą obejmować od jednego po kilka elementów aż po termomodernizację kompleksową – jest to uzależnione wyłącznie od potrzeb i możliwości finansowych osoby zlecającej ocieplenie budynku.

Co obejmuje termomodernizacja budynków?

W celu maksymalnego zmniejszenia zużycia ciepła oraz obniżenia kosztów związanych z ogrzewaniem domu, po zakończeniu audytu energetycznego montuje się usprawnienia, takie jak: ocieplenie dachu, wymianę instalacji grzewczej, ocieplenie stropu, ocieplenie ścian, wymiana izolacji termicznej czy stolarki okiennej i drzwiowej w całym budynku. Termomodernizacja, której nadrzędnym celem jest ocieplenie domu, w głównej mierze składa się na dodanie do istniejących już ścian zewnętrznych warstwy wykonanej z materiałów charakteryzujących się wysokimi właściwościami izolacyjnymi. Dzięki modernizacji budynku jesteśmy w stanie zmniejszyć ucieczkę ciepła oraz zwiększyć temperaturę pomieszczeń, a tym samym wyeliminować możliwość skraplania się pary wodnej, przez którą najczęściej powstają szkodliwe zarodniki pleśni.

Bardzo istotnym elementem termomodernizacji są okna i drzwi, przez które budynek traci zwykle od 15% do 30% ciepła. W takich przypadkach ocieplenie domu generuje wysokie koszty, a wymiana okien jest konieczna. Termomodernizacja zakłada wymianę wszelkich elementów, które zwiększają zapotrzebowanie na energię na takie o wyjątkowo wysokich właściwościach izolacyjnych. Podczas audytu energetycznego uzyskujemy informację, czy wymiana okien bądź drzwi zewnętrznych jest konieczna, aby ograniczyć straty cieplne w budynku poprzez zniwelowanie istniejących mostków termicznych. Obecne aktualnie na rynku modele okien mają niski współczynnik przenikania ciepła, a dodatkowo są wyjątkowo szczelne. Podczas budowy nowego budynku czy wymiany okien w starych domach należy zwrócić szczególną uwagę na ich prawidłowy montaż – nawet najdroższe okna nie spełnią swojej funkcji, jeśli zostaną źle zainstalowane.

Kolejnym etapem jest termomodernizacja źródła ciepła całego budynku, prowadząca do instalacji automatyki sterującej. Kotłownie czy węzły ciepłownicze budynków jednorodzinnych charakteryzują się dużą wadą – niską sprawnością. Przestarzałe wewnętrzne instalacje przyczyniają się do kosztownej straty energii oraz większych zanieczyszczeń środowiska. Termomodernizacja domu najczęściej obejmuje wymianę wyeksploatowanego kotła na nowoczesny model wykorzystujący paliwa stałe lub instalację systemu ogrzewania do już użytkowanego kotła, który umożliwi automatyczną regulację pozwalającą na zwiększenie jego sprawności eksploatacyjnej. W takim przypadku instaluje się również system sterujący, który również pomaga nam na zaoszczędzeniu dodatkowej energii. Dodatkowo, nowy system będzie miał zdecydowanie mniejsze oddziaływanie na środowisko zewnętrzne.

Usprawnienie systemu HVAC dotyczy segmentów takie jak: ciepło, wentylacja i klimatyzacja, jest to bardzo ważny element termomodernizacji budynku. Najczęściej spotykanym systemem wentylacji jest naturalny przebieg powietrza, który uzależniony jest od aktualnie panujących warunków pogodowych. Chcąc dostosować przepływ powietrza w budynku do potrzeb życiowych i jednocześnie zadbać o  jego jakość w pomieszczeniach, zalecane jest uzupełnienie wentylacji naturalnej o wentylację mechaniczną budynku. System ten charakteryzuje się możliwością działania niezależnie od pory roku, ma opcję rekuperacji energii oraz zapewnia bardzo dobrą jakość i czyste powietrze w domu. Dodatkowo warto zastanowić się nad zastosowaniem odnawialnych źródeł energii jak kolektory słoneczne, pompy ciepła czy kotły na biomasę.

Prawidłowa termomodernizacja budynku - jakie materiały wybrać?

Najczęściej wybieranymi materiałami ocieplającymi dom jest styropian oraz wełna mineralna, które charakteryzują się podobnymi właściwościami termoizolacyjnymi. Czy to oznacza, że wybór  materiałów do ocieplania budynków, a w tym ocieplenie stropu czy ocieplenia ścian, może być przypadkowy? Oczywiście, że nie – obie te możliwości mają kilka istotnych różnic ocieplania budynków. Styropian jest lekki, mało nasiąkliwy i charakteryzują go niższe koszty ocieplenia domu jednorodzinnego, jednak nie jest w stanie nas zapewnić, że izolacja będzie spełniać funkcję akustyczną. Natomiast wełna mineralna jest materiałem odpornym na wysoką temperaturę oraz niepalnym, dzięki czemu charakteryzuje się wysoką paroprzepuszczalnością. Jednak jej minusem jest waga oraz fakt, że przy dłuższym kontakcie z wodą traci swoje właściwości izolacyjne.

Ocieplenie domu jest również możliwe dzięki zastosowaniu ekologicznej i wyjątkowo skutecznej celulozy.  Ten materiał charakteryzuje się wyjątkowo niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła, co pozwala na efektywne zmniejszenie kosztów ogrzewania budynku. To nie wszystko! Dzięki wdmuchiwaniu celulozy wytwarzana jest izolacja, która skutecznie niweluje możliwość powstawania mostków termicznych – to właśnie one powodują, że ciepło z naszych domów ucieka w gwałtownym tempie. Co więcej, celuloza jest materiałem odpornym na wilgoć oraz pomaga zabezpieczyć dom przed ogniem. Termomodernizacja przy zastosowaniu powyższego materiału to nie tylko świetnie zwracająca się inwestycja – to również świadomy krok w kierunku wspierania rozwoju recyklingu.

W ostatnich latach coraz częściej w celu ocieplenia budynku wykorzystuje się  zamienniki z większą ilością zalet w postaci pianek: poliuretonowej lub polietylonową. Posiadają jednak istotną wadę –  bardzo wysokie koszty termomodernizacji domu z wykorzystaniem tych materiałów jako materiał na ocieplenie ścian zewnętrznych.

Podczas wyboru głównych materiałów należy pamiętać o innych, równie istotnych produktach. Klej do płyt wiąże materiały z nieocieploną częścią ściany zewnętrznej budynku, a przy jego wyborze koniecznie trzeba zwrócić uwagę na takie parametry jak wysoka paroprzepuszczalność, wystarczająco długi czas przygotowania do obróbki, dobra jakość przyczepności do wszystkich podłoży, a także składniki zwiększające hydrofobowość. Do wybranego materiału ocieplającego należy dobrać siatkę zbrojącą oraz masę szpachlową. Ostatnią warstwę systemu ociepleń stanowi tynk elewacyjny, który zabezpiecza całość ścian zewnętrznych, dzięki czemu dom jest chroniony przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz działaniami czynników atmosferycznych.

Ulgi i programy termomodernizacyjne

Problem z utrzymaniem komfortowej temperatury podczas sezonu grzewczego w domu jednorodzinnym lub mieszkaniu jest nierozerwalnie związany z szybko rosnącymi kosztami ogrzewania i ciepłej wody użytkowej, a co za tym idzie – kosztowa termomodernizacja domu nie mieści się wysoko na liście najważniejszych rzeczy do zrobienia. Warto zwrócić uwagę na dostępne na rynku opcje, które pomogą nam znacznie obniżyć koszty termomodernizacji budynku.

Premia termomodernizacyjna

Jednym z najbardziej znanych dofinansowań jest premia termomodernizacyjna udzielana na rzecz Banku Gospodarstwa Krajowego finansowana ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów (FTiR). Jest dedykowana nie tylko osobom fizycznym posiadającym dom jednorodzinny, ale również spółdzielniom i wspólnotom mieszkaniowym, JST i TBS oraz osobom prawnym. Dofinansowanie jest przyznawane wyłącznie tym inwestorom, którzy do składanego wniosku dołączą aktualny audyt energetyczny dotyczący modernizowanego budynku. Wysokość dofinansowania może maksymalnie wynieść:

• 16% kosztów całego przedsięwzięcia przy zastosowaniu standardowych prac termomodernizacyjnych,
• 21%  kosztów termomodernizacji, jeśli jest połączona z montażem mikroinstalacji OZE (odnawialnych źródłeł energii).

Program "Czyste Powietrze"

Poszukując atrakcyjnej ulgi na termomodernizację budynku, dobrze jest zwrócić uwagę na obowiązujący od września 2018 roku program “Czyste powietrze” mający na celu likwidację starych kotłów. Program na początku nie cieszył się dużym zainteresowaniem, jednak w lipcu 2021 zostały wprowadzone nowe zasady, takie jak: uproszczone procedury, wyższe progi dochodowe, zakończenie dotacji na kotły węglowe oraz zwiększenie dotacji na kotły na pallet. Dodatkowo wydłużony został okres realizacji przedsięwzięcia z 24 na 30 miesięcy od daty złożenia wniosku. W ramach programu możemy zdecydować się na jedną z trzech opcji dofinansowania, uwzględniając demontaż nieefektywnego źródła ciepła, modernizację instalacji systemu centralnego ogrzewania, zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej, zakup i montaż ocieplenia przegród budowlanych, okien, drzwi czy bram garażowych. W ramach programu “Czyste powietrze” możemy otrzymać dotację sięgającą nawet 30 tys. zł!

Ulga termomodernizacyjna

Istnieje również możliwość odliczenia od podstawy obliczenia podatku kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w budynku. Ulga termomodernizacyjna obowiązująca już od 2019 roku jest skierowana wyłącznie do właścicieli budynków jednorodzinnych, a dodatkowo obejmuje wymianę kotłów na paliwo stałe. Wybierając powyższe dofinansowanie należy pamiętać, że w tym przypadku nie jest wymagane przeprowadzenie audytu energetycznego, a sama modernizacja i szereg prac złożonych na termomodernizację może być ukończony w przeciągu 3 lat.

Plusy termomodernizacji

Termomodernizacja budynku jest dużym przedsięwzięciem, które obejmuje całościowy audyt energetyczny budynku mieszkalnego, zmiany w systemach ogrzewania, wentylacji, dodatkowe ocieplenia ścian, często konieczna jest również wymiana stolarki, a niekiedy – kompleksowa termomodernizacja. Warto zaznaczyć, że często termomodernizacja to również możliwość montażu urządzeń umożliwiających pozyskanie odnawialnych źródeł energii, co pozytywnie wpływa nie tylko na późniejsze niższe koszty ogrzewania, ale również ma realny wpływ w zakresie ochrony środowiska. Jaki efekt  daje nam termomodernizacja budynku? Kluczowym celem termomodernizacji jest zmniejszenie zapotrzebowanie budynku na energię cieplną – jednak to nie wszystko! Na sukces składa się również komfort ciepłego domu, sprawne ogrzewanie, czyste powietrze oraz zauważalne oszczędności związane z mniejszym zużyciem energii nawet przy przejściu na droższe paliwa. Dodatkowo dzięki modernizacji poprawie ulega stan techniczny całego budynku, co wiąże się z dłuższą trwałością i odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Dzięki ustabilizowaniu się temperatury i wilgoci realnie wpływamy na swoje zdrowie, a kompleksowa termomodernizacja pozytywnie oddziałuje na ochronę środowiska i gospodarki wodnej  poprzez mniejszą emisję CO2 i smogu.

Podsumowanie

Gdybyśmy mieli ubrać w kilku słowach powyższy temat, zamknęlibyśmy się w zdaniu: ciepły dom nie pozbawiający nas wszystkich oszczędności zawdzięczamy dzięki dobrze wykonanej termomodernizacji domów. Niestety nie zawsze się to udaje. Termomodernizacja mieści w sobie szereg prac, które w przyszłości pomogą obniżyć koszty utrzymania komfortowej temperatury w budynku. Dom i jego prawidłowe ocieplenie ocenia audytor podczas audytu energetycznego jeszcze przed początkiem jakichkolwiek prac obejmujących termomodernizację. To dzięki niemu jesteśmy w stanie dobrać najbardziej kompatybilne rozwiązania w kierunku energooszczędnych rozwiązań. Termomodernizacja to nie tylko modernizacja niektórych elementów budynku jak wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, modernizacja systemu odpowiedzialnego za ogrzewanie, instalację mechanicznych wentylatorów powietrza czy zespół prac zlokalizowanych na dachu – to coś więcej! Dzięki termomodernizacji możemy mieć realny wpływ na środowisko oraz zniwelować wysokie koszty poprzez pozyskiwanie energii odnawialnej. Jak to możliwe? Dzięki instalacji systemu paneli fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych czy pompy ciepła.

Choć termomodernizacja ciągnie za sobą wysokie koszty, możemy sięgnąć po dofinansowanie, które aktualnie dostępne jest na rynku. Większość z nich kierowana jest dobrem ogółu i środowiska, a co za tym idzie – poprawną jakością powietrza. Wybierając odpowiednie dofinansowanie musimy wziąć pod uwagę, czy bardziej w naszym przypadku istotna jest wyłącznie wymiana systemu grzewczego, czy raczej szereg prac obejmujących całościową termomodernizację budynku.

Decydując się na termomodernizację budynków róbmy to świadomie, a najlepiej z pomocą profesjonalistów, którzy bazują na wieloletnim doświadczeniu. Dzięki zatrudnieniu fachowców, nasz dom zyska efektywne i energooszczędne ogrzewanie.